“Hertz kime ait?”: Bilginin, mülkiyetin ve varlığın sınırında bir sorgu
Bir filozofun zihninde basit bir soru bile evrenin kapılarını aralayabilir. “Hertz kime ait?” sorusu da ilk bakışta teknik, ekonomik ya da kurumsal bir merak gibi görünür. Ancak bu sorunun ardında daha derin bir mesele gizlidir: bilgi kime aittir, keşif kime aittir, varlık kime aittir? İnsan zihninin ürettiği bir kavram olan “Hertz”, yalnızca fiziksel bir birimi değil, insanla evren arasındaki anlam alışverişini temsil eder. Dolayısıyla “Hertz kime ait?” sorusu, aslında “Gerçeğin sahibi kim?” sorusunun bir yankısıdır.
Epistemoloji açısından: Bilginin sahipliği var mıdır?
Epistemoloji yani bilgi felsefesi, bilginin kaynağını, doğruluğunu ve sınırlarını inceler. Heinrich Hertz adını taşıyan “Hertz” birimi, insan aklının doğadaki titreşimleri ölçme arzusunun ürünüdür. Ancak bilgiye isim vermek, bilginin sahibi olmak anlamına gelir mi?
Bilgi, doğada zaten var olan bir düzenin insan zihninde yeniden keşfedilmesidir. Frekanslar Hertz’ten önce de vardı; onun yaptığı, bu düzeni fark edip adlandırmaktı. Bu durumda, bilgi bir mülkiyet değil, bir ilişkidir: İnsanla doğa arasındaki anlam köprüsü. Dolayısıyla “Hertz” kime ait sorusu, epistemolojik olarak şu şekilde yanıtlanabilir: Bilgi kimsenin değildir; o, paylaşıldıkça çoğalan bir varlık biçimidir.
Bilgiye isim vermek: sahiplenmek mi, anlamak mı?
Bir bilim insanı bir buluşa adını verdiğinde, o bilgiye kimlik kazandırır; ancak bu, varoluşsal anlamda sahiplik değildir. Felsefi açıdan isimlendirme, dünyayı anlamlandırma biçimidir, mülkiyet ilanı değil. “Hertz” adı da böyle bir anlamlandırmadır. Evrenin titreşimlerini ölçerken, insan aslında kendi bilişsel sınırlarını ölçer.
Ontoloji açısından: Varlığın sahibine dair bir yanılsama
Ontoloji yani varlık felsefesi, “ne vardır?” ve “var olan kime aittir?” sorularını sorar. “Hertz kime ait?” sorusu bu bağlamda varlıkla özne arasındaki ilişkiyi sorgular. Eğer her şey birbiriyle etkileşim halindeyse, hiçbir şey tamamen “ait” olamaz. Bir frekansın varlığı, hem enerjinin hem de zamanın varlığına bağlıdır. O hâlde “Hertz” ne insana ne de doğaya ait tek başına bir olgudur; o, varoluşun ortak melodisidir.
Bu perspektiften bakıldığında “ait olmak” kavramı da sorgulanır. Mülkiyet, insan zihninin düzen ihtiyacından doğan bir soyutlamadır. Oysa varlık, sahipsiz bir akıştır. Frekansları, dalgaları, enerjiyi kim sahiplenebilir? İnsan onları yalnızca ölçer, anlamlandırır, ama yaratmaz. Dolayısıyla “Hertz kime ait?” sorusu, varlığın özgürlüğüne dair bir farkındalık çağrısıdır.
Etik açıdan: Bilgiyi sahiplenmenin ahlaki bedeli
Etik felsefesi, eylemlerin doğru-yanlış çerçevesini çizer. Bilgiye sahip olduğunu iddia etmek, onu paylaşma veya saklama sorumluluğunu da getirir. Eğer bilgi evrenselse, onu tek bir kişi ya da kurum adına sahiplenmek, insanlığın ortak mirasına müdahale sayılabilir.
Hertz’in adıyla anılan birim, bilimin kişiselleşmesini değil, insanlığın kolektif ilerlemesini temsil eder. Bu noktada etik sorumluluk devreye girer: Bilgiyi sahiplenmek mi, paylaşmak mı erdemdir? Felsefi olarak doğru eylem, bilgiyi paylaşmaktır; çünkü bilgi paylaşıldıkça gelişir. “Hertz” de bir isim olarak bireysel emeği onurlandırsa da, özünde insanlığın ortak kazanımına aittir.
Bilimin ahlakı ve insanın sınırı
Modern dünyada “Hertz” aynı zamanda bir marka, bir endüstri, bir sembol haline gelmiştir. Ancak etik açıdan bu dönüşüm, bilginin ticarileştirilmesi riskini taşır. Bilginin anlamı, pazarın nesnesine dönüştüğünde, insanın doğayla kurduğu anlam bağı zedelenir. Oysa bilimin özü, doğayı anlamak değil midir? Sahip olmak değil, birlikte var olmak?
Sonuç: “Hertz”in sesi kimde yankılanıyor?
“Hertz kime ait?” sorusu, sadece bir isim sorusu değildir; insanlığın bilgiyle, varlıkla ve ahlakla kurduğu ilişkinin özüdür. Epistemolojik olarak bilgi sahipsizdir; ontolojik olarak varlık paylaşılandır; etik olarak paylaşım erdemdir. Bu yüzden belki de doğru cevap şudur: Hertz hepimize aittir. Çünkü o, insanın evreni anlama çabasının sesi, bilincin titreşimidir.
Yine de soru açık kalır: Eğer bilgiye sahip olamayacaksak, onu anlamanın sınırını kim çizer? “Hertz” gerçekten bir ölçü mü, yoksa insan zihninin anlam arayışındaki yankı mı?
Belki de en derin cevap, sessizlikte gizlidir — çünkü sessizlik bile, bir frekanstır.